Bugün :    



2.6. Saf Tungsten TIG Kaynak Elektrodlar

En ucuz elektrod türü olan saf tungsten elektrodlar alternatif akýmda alüminyumun kaynagýnda tercih edilirler. Bu elektrodlar iyi bir elektron emisyon özeligine sahip olmalarýna karşýn, toryum alaşýmlýlara nazaran daha düşük akým’da yüklenme kapasitesine sahiptirler, kirlenmeye ve oksitlenmeye daha yatkýndýrlar.

Bu elektrodlar gerek DIN 32528 ve gerekse de AWS A5.12'ye göre yeşil renk ile işaretlenmişlerdir.

Tungsten elektrod gerektiginden daha düşük bir akým şiddeti ile yüklendiginde, ark elektrodun uç kýsmýnda gezinmeye başlar; gerektiginden daha yüksek bir akým şiddeti ile çalýşýldýgýnda elektrodun uç kýsmýnda erime başlar ve bir sývý tungsten damlacýgý oluşur ve kaynak sýrasýnda bu damlacýk oldukça yüksek bir frekans ile titremeye başlar ve bu esnada da tungsten zerrecikleri arký izleyerek veya buhar halinde kaynak metaline geçer. Akým şiddetinin çok yükselmesi arkýn stabilitesinin bozulmasýna neden olur ve bu durumda tungsten kaynak metaline zerrecikler veya buhar halinde degil oldukça iri damlalar halinde geçmeye başlar, ideal akým şiddetinde elektrodun uç kýsmýnda erimiş tungsten bir yarým küre şeklinde görülür.

Saf tungsten elektrod kullanýlmasý halinde, en stabil ark akým şiddetinin izin verdigi en küçük çaplý elektrod ucunda yarým küre şeklinde erimiş tungsten damlacýgý oluştugu anda görülür. Bu şekildeki bir çalýşmada, özellikle otomatik kaynak halinde uzun çalýşma süreleri sonunda dahi elektrodda bir aşýnma görülmedigi gibi, kaynak koşullarýnýn izin verdigi en uzun ark boyu ile de çalýşmak mümkün olur.

Normal çalýşma koşullarýnda tungsten elektrod buharlaşma ile aşýndýgýndan aşýnma miktarýný belirlemek için hassas ölçümlere gerek vardýr; buna karşýn uygulamada görülen elektrod kayýplarý uygun olmayan çalýşma koşullarýnda tungstenin damlacýklar halinde kaynak metaline geçmesi ve kaynak sýrasýnda elektrodun uç kýsmýnýn kaynak banyosuna, iş parçasýna veya kaynak dolgu metaline degmesi sonucu oluşur. Tungsten elektrod aşýnmasýnýn bir diger önemli nedeni de ark söndürüldükten sonra, elektrod kýzgýn halde iken, koruyucu gaz akýmýnýn hemen kesilmesidir.

Bu durumda tungsten elektrod oksitlenir ve yeniden kaynaga başlandýgýnda ark içinde, kaynak banyosuna dogru hýzla fýrlayan beyaz parlak oksit zerrecikleri görülür. Bu şekilde oksitlenme sonucu elektrodda aşýnma normal halin 30 katýna kadar çýkabilir. Bu olayý önlemek için en etkin çözüm kaynak bittikten sonra elektrod soguyuncaya kadar koruyucu gaz akýşýný sürdürmektir. Elektrod yüzeyi normalde beyaz gümüş rengi ve parlaktýr, herhangi bir matlaşma ve renk degişimi elektrodun sýcak iken oksijen ile temas etmiş oldugunu gösterir.

Tungsten elektroddan kaynak metaline, elektrodun degmesi veya akým şiddetinin yüksek seçilmesi sonucu tungsten geçmesi halinde, işlemin durdurulup kaynak dikişinin o kýsmýnýn işlenerek dikişi zayýflatan tungsten parçacýgýnýn çýkartýlmasý gereklidir, bu işlem için taşlama pek önerilmez, zira taş tungsten parçacýklarýný içe dogru gömer.

Tungsten elektrodun ucunun kirlenmesi kaynakta süreksizlik oluşturur ve arkýn stabilitesini bozar. Elektrod ucunun kirlenmesinin nedenleri şu şekilde sýralanabilir:

• Elektrod ucunun kaynak banyosuna degmesi,

• Elektrod ucunun kaynak dolgu teline degmesi,

• Koruyucu gaz debisinin yeterli olmamasý ve gereken biçimde koruma gerçekleştirememesi,

• Kaynak biter bitmez elektrod ucu henüz daha kýzgýn iken koruyucu gaz akýmýnýn kesilmesi.

Kaynak sýrasýnda elektrodun ucu tungstenin erime sýcaklýgý olan 3350°C'nin üzerinde bir sýcaklýktadýr, bu uç kaynak banyosu veya kaynak dolgu teli ile temas ettiginde, uca yapýşan metalin bir kýsmý hemen buharlaşýr ve bir kýsmý da, elektrodun uç kýsmýnda bir yarým küre biçiminde olan tungsten damlacýgýný alaşýmlandýrarak arkýn stabilitesinin bozulmasýna neden olur. Kirlenmiş elektrod ile yapýlan kaynakta arkýn stabilitesini kaybetmesine, elektrod ucunun biçiminin degişmesi ile kirletici metalin buharlarýnýn ark yoluna geçmesine neden olmaktadýr.

Böyle bir durum karşýsýnda yapýlabilecek iki şey vardýr; elektrodun ucunu kýrýp yeniden şekillendirip kullanmak veya bir bakýr parça üzerinde, yüksek akým şiddeti ile bir ark oluşturup, kirletici metal buharlaşýp yok oluncaya kadar arký devam ettirmek.

Bu şekilde yapýlan temizleme işleminde tek degerlendirme yöntemi arký izlemektir, ark stabilitesini kazandýgý an temizleme işlemi tamamlanmýş demektir. Kirlenmiş elektrodun uç kýsmýnýn kýrýlýp yeniden şekillendirilmesinin gerekli oldugu hallerde, kýrma iki pense kullanarak elektrodun uç kýsmýndan en fazla 10-12 mm kadarlýk kýsýmda yapýlmalýdýr; zira bu bölge gevrekleşmiştir kýrýlabilir, elektrodun diger kýsýmlarýndan kýrmaya zorlandýgýnda egilir ve düzeltmek çok zor bir iştir.

 


Designed By Ömer ÖZALP


Yeni Sanayi Bölgesi Zuhal Cad. 72 Sokak No : 6 Kayseri
Tel : (0352) 331 82 80  --  Fax : (0352) 331 99 67