2.1. TIG Kaynak Donanýmý
Bir TIG kaynak donanýmý şu kýsýmlardan
oluşur:
• Kaynak hamlacý diye de adlandýrýlan
bir kaynak torcu.
• Kaynak akým ve kumanda şalter
kablosunu, gaz hortumunu ve gerektiginde sogutma suyu giriş ve çýkýş
hortumlarýný bir arada tutan metal spiral takviyeli, torç baglantý
paketi.
• Kaynak akýmýnýn, gaz akýşýnýn ve
gerektiginde sogutma suyunun devreye giriş ve çýkýşýný, arkýn
tutuşmasýný ve alternatif akým ile çalýşma halinde arkýn
sürekliligini saglayan devreleri de bünyesinde toplayan kumanda
dolabý.
• Kaynak akým üreteci.
• Üzerinde basýnç düşürme ventili ve
gaz debisi ölçme tertibatý bulunan koruyucu gaz tüpü.
TIG kaynak yönteminde bu temel
donanýmlarýn yaný sýra gerek duyuldugunda veya sistemin, otomatik
olarak çalýşmasý arzu edildiginde aşagýda belirtilmiş olan ek
donanýmlarýn kullanýlmasýna gereksinim vardýr:
• Yüksek akým şiddetleri ile
çalýşýldýgýnda, ýsýnan torcu sogutmak için sogutma suyu sirkülasyon
sistemi.
• Özellikle doldurma işlerinde
kullanýlmak üzere akýmýn kontrol ve ayarý için ayak pedalý.
• Otomatik kaynak uygulamalarýnda
gerektiginde torca salýným hareketleri yaptýracak bir osilatör.
• Otomatik kaynak uygulamalarýnda
kullanýlmak üzere tel besleme tertibatý.
• Otomatik kaynak uygulamalarý için
torç veya iş parçasýný ilerletme tertibatý.
• Darbeli akým uygulamalarý için,
kaynak akýmýný ayarlanmýş iki akým degeri arasýnda öngörülen
frekansta degiştiren elektronik cihaz; bu cihaz genelde ayrý bir
ünite olmayýp, kaynak akým üretecinin içine monte edilir.
TIG kaynak donanýmý, şekil 2.2'de
görüldügü gibi uygun bir akým üreteci, koruyucu gaz tüpü, gaz basýnç
ve debi ayar tertibatý, tungsten elektrodu taşýyan torç, akým
kablolarý ve gaz hortumu ile genelde akým üreteci üzerine monte
edilmiş bir kontrol panelinden oluşur; ayrýca yüksek akým şiddeti ile
çalýşma halinde bir de torcu sogutmak için sogutma suyu devresi
vardýr.
El kaynagý halinde torcun hareketi ve kaynak metali beslemesi
kaynakçý tarafýndan yapýlýr; yarý otomatik yöntemde torç gene
kaynakçý tarafýndan hareket ettirilir, burada tek fark kaynak ek
metalini saglayan telin ark bölgesine otomatik olarak bir tertibat
tarafýndan sokulmasý ve sürekli olarak sabit bir hýzla beslenmesidir.
Yarý otomatik TIG yönteminin geniş bir uygulama alaný bulmamasýna
karşýn otomatik TIG yöntemi olukça yaygýndýr.
Bu yöntemde, sisteme kaynakçýnýn müdahalesi söz konusu degildir, tüm
işlem sistem tarafýndan gerçekleştirilmektedir. Yöntemin başarýlý
olabilmesi için, baglantýnýn konumunun sistem tarafýndan erişilebilir
olmasý ve ekonomiklik açýsýndan da çok sayýda ayný parçanýn
kaynatýlmasý gereklidir.
Bu yöntemin ilk uygulamalarýnda
elektrod pozitif kutba baglanarak kaynak yapýlmýş ve aşýrý ýsýnan
elektrottan tungsten damlacýklarýnýn kaynak dikişine geçtigi görülmüş
ve elektrod negatif kutba baglanarak bu engel ortadan kaldýrýlmýştýr;
bu durumda paslanmaz çeliklerin kaynagýnda başarý saglanmasýna karşýn,
alüminyum ve magnezyum gibi refrakter bir oksit tabakasý ile kaplý
metallerin kaynagý problemi ile karşýlaşýlmýştýr. Alternatif akým
arkýnýn sürekliligini saglayan, yüksek frekans üreten generatör ve
devrelerin keşfi sonucu, alternatif akým yardýmý ile bu tür metal ve
alaşýmlarýnýn çok kaliteli bir biçimde kaynagý
gerçekleştirilmiştir.